دیفای یا defi برگرفته از واژه Decentralized Finance است این واژه مفهوم امور مالی غیرمتمرکز را دارد. در طی سال‌هایی که بلاکچین و ارزهای دیجیتال روی کار آمده‌اند احتمالا شما هم به دفعات این واژه را شنیده‌اید و حتما از خود پرسیده‌اید که دیفای چیست و چه کاربردی دارد و چگونه باید در آن سرمایه‌گذاری کرد؟ به همین دلیل ما این مطلب از صرافی ارزهشت را به بررسی مفهوم Defi اختصاص می‌دهیم. با ما همراه باشید تا در رابطه با این موضوع مهم در امور مالی اطلاعات کافی به دست آورید.
دیفای چیست؟
دیفای مخفف امور مالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance) است. این یک سیستم نوظهور مالی است که از فناوری بلاکچین برای ارائه طیف گسترده‌ای از خدمات مالی بدون نیاز به واسطه‌های سنتی مانند بانک‌ها یا موسسات مالی استفاده می‌کند.
به بیان ساده تر دیفای به خدمات مالی غیرمتمرکز روی بلاکچین‌ها در مقابل خدمات مالی «متمرکز» که از طریق بانک‌ها یا سایر مؤسسات مالی سنتی ارائه می‌شود، اشاره دارد. این امکان را برای شرکت کنندگان فراهم می‌کند تا از ارزهای دیجیتال برای ارائه اکثر خدماتی که بانک‌های سنتی با ارزهای فیات دولتی ارائه می‌دهند استفاده کنند.
در دیفای، تراکنش‌ها و قراردادها به طور مستقیم بین طرفین درگیر، بدون نیاز به واسطه، انجام می‌شود. این امر با استفاده از قراردادهای هوشمند، که کدهای خودکار در بلاکچین هستند، امکان‌پذیر می‌شود. قراردادهای هوشمند به طور خودکار شرایط توافق شده بین طرفین را اجرا می‌کنند و اطمینان حاصل می‌کنند که همه تعهدات به طور کامل و شفاف انجام می‌شود.
مزایا:
- عدم نیاز به واسطه: دیفای واسطه‌ها را حذف می‌کند، که منجر به کارمزدهای کمتر، سرعت تراکنش سریعتر و شفافیت بیشتر می‌شود.
- دسترسی جهانی: دیفای به هر کسی که به اینترنت متصل است، صرف نظر از موقعیت مکانی یا وضعیت اقتصادی، دسترسی به خدمات مالی را می‌دهد.
- امنیت: دیفای از فناوری بلاکچین برای ایمن کردن تراکنش‌ها و محافظت از دارایی‌ها در برابر هک و تقلب استفاده می‌کند.
- نوآوری: دیفای زمینه را برای نوآوری‌های جدید در خدمات مالی فراهم می‌کند، زیرا توسعه‌دهندگان می‌توانند از قراردادهای هوشمند برای ایجاد برنامه‌های کاربردی جدید و منحصر به فرد استفاده کنند.
کاربردها:
- مبادله ارز دیجیتال: دیفای امکان مبادله مستقیم ارزهای دیجیتال بین کاربران را بدون نیاز به صرافی‌های متمرکز فراهم می‌کند.
- وام دهی و وام‌گیری: دیفای پلتفرم‌هایی را برای وام‌دهی و وام‌گیری ارز دیجیتال با استفاده از قراردادهای هوشمند ارائه می‌دهد.
- استیبل‌کوین‌ها: دیفای از استیبل‌کوین‌ها، که ارزهای دیجیتالی هستند که به دارایی‌های سنتی مانند دلار آمریکا یا طلا متصل شده‌اند، برای ارائه ثبات بیشتر به کاربران استفاده می‌کند.
- مدیریت دارایی: دیفای ابزارهایی را برای مدیریت دارایی‌های دیجیتال، مانند صندوق‌های شاخص و پلتفرم‌های مدیریت ثروت، ارائه می‌دهد.
- بیمه: دیفای از قراردادهای هوشمند برای ارائه محصولات بیمه‌ای جدید و منحصر به فرد استفاده می‌کند.
محدودیت‌ها:
- نوسانات: بازارهای ارز دیجیتال می‌توانند بسیار نوسان داشته باشند، که می‌تواند منجر به ضرر برای کاربران دیفای شود.
- پیچیدگی: دیفای می‌تواند برای کاربران جدید پیچیده باشد، زیرا درک مفاهیم و فناوری‌های درگیر ضروری است.
- امنیت: در حالی که دیفای از فناوری بلاکچین برای ایمن کردن تراکنش‌ها استفاده می‌کند، هنوز هم در برابر هک و تقلب آسیب‌پذیر است.
امور مالی غیرمتمرکز چیست؟
امور مالی غیرمتمرکز به افراد این امکان را می‌دهد تا به جای اینکه از طریق نهادهای متمرکز مانند بانک ها، مستقیماً با افراد دیگر با استفاده از شبکه‌های بلاکچین معامله کنند. این کار واسطه‌ها را حذف می‌کند و تراکنش‌های مالی را سریعتر، ارزانتر و کارآمدتر می‌کند.
با دیفای، شما از طریق کیف پول‌های دیجیتال ایمن به دارایی‌های خود دسترسی پیدا می‌کنید و برای انجام تراکنش‌ها وارد قراردادهای هوشمند می‌شوید. این به شما امکان دسترسی به طیف وسیعی از خدمات مالی را می‌دهد، از وام همتا به همتا تا تجارت از طریق صرافی‌های غیرمتمرکز. دیفای برای هر کسی که به اینترنت متصل است باز است و امور مالی را بسیار در دسترس‌تر می‌کند.
دیفای در مقابل امور مالی متمرکز
امور مالی متمرکز محیط مالی پیش فرض است که در حال حاضر جهان در آن فعالیت می‌کند، با پرداخت ها، وام‌ها و فعالیت‌های تجاری که از طریق اشخاص ثالث و واسطه‌هایی عبور می‌کند که به شدت تحت نظارت تنظیم کننده‌های محلی هستند. از سوی دیگر، امور مالی غیرمتمرکز با امکان معامله افراد از طریق برنامه‌های مالی از طریق شبکه بلاکچین، واسطه‌ها مانند گروه‌های بانکی سنتی را حذف می‌کند و مجموعه‌ای از مزایا را به ارمغان می‌آورد.
حذف واسطه‌ها به طور طبیعی هزینه‌ها را کاهش می‌دهد و سرعت کار را افزایش می‌دهد، اما دیفای همچنین خدمات مالی را بسیار در دسترس‌تر می‌کند. در دنیای امور مالی متمرکز، به همه اجازه باز کردن حساب بانکی یا دسترسی به خدمات مالی خاص داده نمی‌شود. بنابراین، دیفای پتانسیل توانمندسازی مالی میلیاردها نفر در سراسر جهان را دارد که در حال حاضر از دسترسی به خدمات بانکی محروم هستند.
Defi همچنین این مزیت را دارد که انعطاف بیشتری را فراهم می‌کند، برای مثال ساعات معاملات به روشی که در امور مالی متمرکز محدود هستند، محدود نمی‌شود.
دیفای چگونه کار می‌کند؟
Defi از قراردادهای هوشمندی استفاده می‌کند که نیازی به مؤسسات مالی سنتی برای عمل به عنوان ضامن تراکنش‌ها ندارند شرکت کنندگان در اکوسیستم امور مالی غیرمتمرکز به جای آن مستقیما با یکدیگر معامله می‌کنند و تراکنش‌ها از طریق فناوری بلاکچین ایمن می‌شوند. اکثر محصولات دیفای نگهداری وجوه شما را بر عهده نمی‌گیرند و به شما امکان کنترل دارایی‌های خود را می‌دهند.
با استفاده از دیفای، به وجوه یا دارایی‌های خود با استفاده از یک کیف پول دیجیتال ایمن دسترسی پیدا می‌کنید. هنگامی که می‌خواهید تراکنش انجام دهید، می‌توانید از طریق قراردادهای هوشمند تراکنش‌ها را آغاز کنید، به این معنی که شما و طرف مقابل بر سر تعدادی شرایط خاص توافق می‌کنید. برای مثال، یک قرارداد هوشمند می‌تواند برای ارسال وجوه به یک حساب خاص به صورت منظم ایجاد شود و این کار ادامه خواهد داشت به شرطی که وجوه کافی در دسترس باشد. پس از راه اندازی یک قرارداد هوشمند، دیگر نمی‌توان آن را تغییر داد، بنابراین وجوه نمی‌تواند به مسیر دیگری هدایت شده و به یک حساب دیگر ارسال شود.
اکثر برنامه‌های کاربردی دیفای بر روی پلتفرم بلاکچین اتریوم ساخته شده اند، اگرچه سایر پلتفرم‌ها مانند کاردانو، بایننس یا سولانا نیز به سرعت در حال توسعه برنامه‌های مشابه هستند. دیفای در مقایسه با سیستم‌های مالی متمرکز هنوز در ابتدای راه است، بنابراین برنامه‌های کاربردی جدید دائماً در حال انتشار هستند.
برنامه‌های کاربردی دیفای در بلاکچین اتریوم
به عنوان یک پلتفرم بلاکچین که از برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) و قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کند، اتریوم به طور طبیعی برای دیفای مناسب است. بلاکچین اتریوم سابقه تراکنش و وضعیت حساب‌ها را حفظ می‌کند، در حالی که اتریوم و سایر ارزهای دیجیتال به عنوان دارایی استفاده می‌شوند. قراردادهای هوشمند به نوبه خود توسط برنامه‌های غیرمتمرکز استفاده می‌شوند و زمینه ساز قراردادهای هوشمند نوآورانه جدید می‌شوند. از آنجایی که دیفای یک جنبش متن باز است، پروتکل‌ها و برنامه‌های کاربردی آن به طور گسترده قابل دسترسی هستند.
اتریوم به خاطر انعطاف‌پذیری‌اش شناخته شده است و به توسعه دهندگان امکان می‌دهد تا به راحتی dAppها را بسازند. این انعطاف‌پذیری به این معنی است که در حال حاضر برای اکثر خدمات مالی یک راه حل دیفای وجود دارد، با امکان ادامه دار برای ایجاد محصولات مالی جدید و نوآورانه. از آنجایی که بسیاری از برنامه‌های کاربردی دیفای بر روی پلتفرم اتریوم ساخته شده اند، بسیاری از این محصولات می‌توانند به طور یکپارچه با هم کار کنند.
قرارداد هوشمند چیست؟
قراردادهای هوشمند قراردادهای خوداجرا بر روی یک بلاکچین هستند. هر طرف قرارداد شرایطی را وارد می‌کند که به قرارداد هوشمند اجازه می‌دهد بدون نیاز به یک مرجع مرکزی یا واسطه انجام شود. قراردادهای هوشمند از عبارات ساده «اگر این… پس…» نوشته شده با کد استفاده می‌کنند. آن‌ها به طور خودکار اجرا می‌شوند زمانی که شرایط از پیش تعیین شده برآورده شوند. شما می‌توانید از آن‌ها برای انجام کارهایی مانند ارسال وجوه به یک حساب خاص در یک روز خاص استفاده کنید.
قراردادهای هوشمند در مقایسه با سیستم‌های سنتی، راهی امن تر، شفاف‌تر و کارآمدتر برای معامله طرفین با یکدیگر در نظر گرفته می‌شوند. آن‌ها همچنین تمایل به کاهش هزینه‌ها دارند، زیرا بوروکراسی گران قیمت حذف می‌شود.
نمونه‌های فعلی و آتی دیفای
پلتفرم اتریوم به شما امکان می‌دهد دارایی‌های دیجیتال را به طور یکپارچه در سراسر جهان ارسال کنید. در حالی که قرض گرفتن و وام دادن از مزایای کلیدی دیفای هستند، برنامه‌هایی برای پس‌انداز نیز وجود دارد، جایی که می‌توانید از ارز دیجیتال سود کسب کنید، فرصت‌های تجاری، مدیریت وجوه و بیمه.
صرافی‌های ارز دیجیتال دیفای
صرافی‌های ارز دیجیتال دیفای یا DEX ها، پلتفرم‌های همتا به همتا هستند که به معامله گران امکان می‌دهند ارزهای دیجیتال را با یکدیگر مبادله کنند. DEXها نه تنها تجارت مستقیم بین شرکت کنندگان را بدون واسطه تسهیل می‌کنند، بلکه کاربران می‌توانند ناشناس بودن کامل را حفظ کنند. معامله گران به طور معمول بر روی کیف پول‌های خود کنترل دارند و می‌توانند از طریق کلید خصوصی خود به هزاران توکن دسترسی داشته باشند.
استیبل کوین‌های دیفای
استیبل کوین‌ها که به ارزهای باثبات مانند دلار آمریکا یا دارایی‌هایی مانند طلا گره خورده اند، با هدف از بین بردن نوسانات بالای مرتبط با بسیاری از ارزهای دیجیتال ایجاد شده اند. این بدان معناست که استیبل کوین‌ها نسبت به سایر ارزهای دیجیتال با نوسان بالا، برای تراکنش‌های روزمره مناسب تر هستند. انتقال استیبل کوین‌ها در سراسر جهان آسان است، که باعث می‌شود ارسال مقادیر زیادی پول مقرون به صرفه‌تر و به طور قابل توجهی سریعتر شود. استیبل کوین‌ها همچنین به کاربران امکان کسب سود را می‌دهند.
وام دهی دیفای
وام دهی دیفای که به سرعت در حال محبوبیت است، به شما امکان می‌دهد دارایی‌های دیجیتال را به دیگران قرض دهید و در عین حال سود کسب کنید. پلتفرم های وام دهنده می‌توانند دارایی‌های خود را با دیگران جمع کنند و شرایط را از طریق قراردادهای هوشمند تعیین کنند. وام گیرندگان به طور کلی برای دریافت وام نیاز به وثیقه به صورت ارز دیجیتال دارند. این بدان معناست که وام گیرندگان می‌توانند مثلاً به وجوه موجود در یک کوین اصلی مانند بیت کوین دسترسی پیدا کنند، در حالی که وثیقه را به صورت یک ارز دیجیتال کمتر شناخته شده قرار دهند. اگر از طریق دیفای وام می‌گیرید، به شرطی که پرداخت‌های سود را انجام دهید، می‌توانید بدون نیاز به فروش وثیقه خود به بیت کوین دسترسی پیدا کنید. در برخی موارد، حتی می‌توانید مبلغی را بیشتر از وثیقه‌ای که ارائه کرده اید، قرض بگیرید.
ریسک‌های دیفای (DeFi)
ارائه دهندگان خدمات مالی جایگزین تمایل دارند بدون مقررات عمل کنند یا به صورت غیرقانونی در یک فضای تحت نظارت فعالیت کنند. در نتیجه، بازارهای دیفای فاقد بسیاری از حمایت‌هایی هستند که توسط ارائه دهندگان خدمات تحت نظارت ارائه می‌شود. در صورت تمایل به سرمایه‌گذاری در محصولات سرمایه‌گذاری بدون نظارت در پلتفرم‌های بدون مجوز، باید محتاط باشید. دیفای یک فناوری نوظهور است و ریسک‌های آن با ریسک‌های بازارهای سنتی متفاوت است.
قبل از تصمیم گیری برای ورود به دیفای، به این نکات توجه کنید:
عدم حمایت قانونی:
از آنجایی که این نوع حساب‌های سپرده یا محصولات بر اساس ارزهای دیجیتال و نه ارزهای فیات ساخته شده‌اند، دولت‌ها آن‌ها را تنظیم نمی‌کنند. بیش از توان مالی خود سرمایه‌گذاری نکنید.
دسترسی برای همه:
هیچ محدودیت یا خطوط راهنمائی برای استفاده از دیفای وجود ندارد، بنابراین هر کسی می‌تواند کیف پول ارز دیجیتال داشته باشد یا به پروتکل‌های دیفای دسترسی پیدا کند. تحقیقات خود را انجام دهید و فناوری را درک کنید. اگرچه ممکن است برای همه قابل دسترسی باشد، اما ممکن است برای همه مناسب نباشد.
ریسک امنیتی:
به ادعاهای شفافیت و امنیت کامل با دیده تردید نگاه کنید و ریسک‌های واقعی را درک کنید. در حالی که ممکن است تغییر یک بلاکچین تقریباً غیرممکن باشد، اکثر خدمات بانکی جایگزین به سیستم‌های نرم‌افزاری متکی هستند که در برابر هکرها آسیب‌پذیر هستند.
عدم وجود حمایت از مصرف‌کننده:
هیچ گونه حمایت از مصرف کننده در دیفای وجود ندارد. در صورت بروز مشکل در تراکنش، ممکن است هیچ راهی برای بازگرداندن پول خود نداشته باشید؛ طرف‌های درگیر در تراکنش به معنای واقعی کلمه می‌توانند در هر کجای دنیا مستقر باشند.
وثیقه و از دست دادن دارایی:
برای دریافت وام با استفاده از دیفای، یک وام‌گیرنده معمولا باید مبلغی معادل دارایی‌های دیجیتال را به عنوان وثیقه در بلاکچین قرار دهد. این بدان معناست که به طور معمول تنها می‌توانید به اندازه‌ای که در حال حاضر دارید، وام بگیرید. اگر در بازپرداخت وام کوتاهی کنید، پروتکل دیفای ممکن است بتواند وثیقه شما را به طور خودکار برداشت کند، بدون اینکه هیچ اطلاع یا روشی برای اعتراض به شما بدهد.
کلید خصوصی و از دست دادن دسترسی:
دیفای برای ایمن کردن کیف پول حاوی دارایی‌های ارز دیجیتال شما نیاز به یک کلید خصوصی دارد. کلید خصوصی یک کد طولانی و منحصر به فرد است که فقط مالک کیف پول از آن مطلع است. اگر کلید خصوصی خود را گم کنید، دسترسی به وجوه خود را از دست می‌دهید – هیچ راهی برای بازیابی یک کلید خصوصی گم شده وجود ندارد.
مشکل در تشخیص فرصت‌های واقعی:
با توجه به پیچیدگی مکانیسم‌های مختلف وام دهی و استقراض در دیفای، ممکن است یک سرمایه‌گذار معمولی تشخیص فرصت‌های واقعی باارزش از کلاهبرداری‌ها را دشوار بیابد.
مراقب خدمات بدون مجوز باشید:
اگر شبیه یک فرصت سرمایه‌گذاری، وام دهی یا بانکداری به نظر می‌رسد، به احتمال زیاد این سرویس و افرادی که آن را می‌فروشند باید ثبت نام شده باشند. قبل از اینکه پول خود را در یک بازار بدون مجوز که ممکن است به طور غیرقانونی فعالیت کند به خطر بیندازید، احتیاط کنید.
بهترین پلتفرم های وام دهی Defi
تعدادی پلتفرم وام‌دهی دیفای عالی وجود دارد، اما برخی از محبوب‌ترین و معتبرترین آن‌ها عبارتند از:
پلتفرم وام دهی Aave:
Aave یک پروتکل وام‌دهی غیرمتمرکز است که به کاربران امکان می‌دهد ارزهای دیجیتال را وام داده و وام بگیرند. Aave به دلیل سهولت استفاده، طیف گسترده‌ای از دارایی‌های پشتیبانی‌شده و نرخ‌های بهره رقابتی، یک انتخاب محبوب است.
پلتفرم Compound:
Compound پلتفرم وام‌دهی دیفای دیگری است که به کاربران امکان می‌دهد ارزهای دیجیتال را وام داده و وام بگیرند. Compound به دلیل رابط کاربری ساده و قابلیت وام‌گیری بدون وثیقه، انتخاب محبوبی است.
وام در امور مالی غیر متمکز با پلتفرم MakerDAO:
MakerDAO یک پروتکل دیفای است که از آن برای ایجاد استیبل کوین DAI استفاده می‌شود. DAI با وثیقه اتر پشتیبانی می‌شود و به کاربران امکان می‌دهد وام‌های وثیقه‌دار با نرخ بهره ثابت دریافت کنند.
دی وای دی ایکس بهترین پلتفرم برای وام دهی در دنیای امور مالی غیر متمرکز:
dYdX یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) است که از آن برای مبادله و وام‌گیری دارایی‌های دیجیتال استفاده می‌شود. dYdX به دلیل سرعت معاملات سریع، نقدینگی بالا و طیف گسترده‌ای از دارایی‌های پشتیبانی‌شده، یک انتخاب محبوب است.
Uniswap: Uniswap یک DEX است که از آن برای مبادله و وام‌گیری دارایی‌های دیجیتال استفاده می‌شود. Uniswap به دلیل رابط کاربری ساده، کارمزدهای پایین و طیف گسترده‌ای از دارایی‌های پشتیبانی‌شده، یک انتخاب محبوب است.
هنگام انتخاب پلتفرم وام‌دهی دیفای، مهم است که عوامل مختلفی را در نظر بگیرید، مانند:
- نرخ بهره: نرخ بهره‌ای که وام‌دهندگان و وام‌گیرندگان پرداخت می‌کنند.
- پشتیبانی از دارایی: طیف گسترده‌ای از ارزهای دیجیتالی که می‌توانند وام داده یا وام گرفته شوند.
- امنیت: سابقه امنیتی پلتفرم.
- کاربری: سهولت استفاده از پلتفرم.
کلام پایانی: دیفای عامل تحول در دنیای مالی
امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) در حال دگرگونی چشم‌انداز مالی جهان است. با حذف واسطه‌ها، ارائه دسترسی جهانی و ترویج نوآوری، دیفای پتانسیل ایجاد سیستمی عادلانه‌تر، کارآمدتر و شفاف‌تر برای همه را دارد. با این حال، هنوز چالش‌هایی در پیش است. نوسانات بازار، پیچیدگی فناوری و خطرات امنیتی مواردی هستند که باید به آن‌ها توجه کرد.
انتخاب بین DeFi و CeFi به نیازها و ترجیحات شما بستگی دارد. اگر به دنبال یک سیستم آشنا و راحت با طیف گسترده‌ای از خدمات هستید، CeFi ممکن است گزینه بهتری برای شما باشد. با این حال، اگر به دنبال کارمزدهای کمتر، کنترل بیشتر بر دارایی‌های خود و شفافیت بیشتر هستید، DeFi ممکن است گزینه بهتری باشد.
