پول به عنوان یک وسیله برای مبادله و پرداخت در جوامع مختلف از گذشته تا به امروز اشکال بسیار گوناگونی داشته است. از نمک و غلات گرفته تا سکه‌های فلزی و… تا به امروز رایج‌ترین شکل از پول، اسکنانس‌های کاغذی بودند. اما در سال‌های اخیر شاهد روی کار آمدن نوع جدیدی از پول تحت عنوان پول‌های دیجیتال هستیم. ارز دیجیتال جدید‌ترین و رایج‌ترین پول در بین فعالان ارزهای دیجیتال است. با این وجود، با توجه به این که این پول‌ها از جدید‌ترین نوع هستند، سوالاتی درباره آنها برای کاربران پیش می‌آید. یکی از این پرسش‌ها این است که ارز دیجیتال چه فرقی با پول فیات دارد؟
در این مطلب می‌خواهیم به بررسی تفاوت ارز دیجیتال با ارز فیات بپردازیم و به بیان ساده بررسی کنیم، هر یک از این موارد چه مزایا و معایبی دارند. بنابراین اگر شما هم به دنبال پاسخ این سوال هستید، این مقاله از ارز هشت را مطالعه کنید.
ارز فیات چیست؟
ارزهای فیات، بدون هیچ ارتباط فیزیکی‌ای، فقط به عنوان تکه‌های کاغذی یا سکه‌ها وجود دارند. این واحدهای پولی همواره اساس تبادلات اقتصادی، تجاری، خرید و فروش و سرمایه‌گذاری در سطح جهانی استفاده می‌شوند، جایگزین استانداردهای طلا و پول کالایی شده‌اند. با وجود اینکه این ارزها مورد استفاده گسترده قرار گرفته‌اند، اما یکی از مشکلات اساسی آنها قابلیت چاپ بی‌محدود است که منجر به تولید غیرقابل کنترل و افزایش پدیده تورم می‌شود.
-
تاریخچه ارز فیات
در قرن هفتم میلادی، چین از اولین کشورها بود که از پول کاغذی به عنوان وسیلهٔ مبادله استفاده کرد. در قرن یازدهم، حکومت چین عرضه پول کاغذی را به صورت انحصاری در اختیار داشت. این نوع پول در شکل کاغذی برای اولین بار در امپراتوری سوئد در قرن پانزدهم میلادی مورد استفاده قرار گرفت و به این ترتیب، پول کاغذی یا اسکناس به دنیای غرب وارد شد.
پس از جنگ جهانی اول در قرن بیستم، دولت‌ها و کشورها تعهد کردند که در صورت تقاضای افراد، پول کاغذی خود را با کالاهای موجود در کشور عمدتاً طلا بازخرید کنند. به عبارت دیگر، دولت‌ها در آن دوران تعهد داشتند که اگر کسی پول کاغذی را به دولت ارائه دهد، دولت ملزم به پرداخت معادل طلا بود.
معایب و مزایای ارز فیات چیست؟
مزایا ارز فیات:
- در دسترس بودن:
- پول‌های کالایی یا ذخایر طلایی که در چارچوب سیستم‌های استاندارد طلا مورد استفاده قرار می‌گیرند، به دلیل حضور فیزیکی و ملموس خود ممکن است در دوره‌های معینی نادر یا کمیاب شوند. به عبارت دیگر، به عنوان کالاهایی که دارای وجود فیزیکی هستند، این پول‌ها ممکن است در زمان و مکان خاصی محدود به دسترس باشند. در مقابل، پول‌های فیات به سادگی و بدون محدودیت تولید می‌شوند.
- انعطاف‌پذیری:
- در شرایط خاص و در زمان بحران‌های اقتصادی، دولت‌ها و بانک‌های مرکزی می‌توانند بر ارزش پول فیات تأثیر گذار باشند.
- قابلیت استفاده بین المللی:
- از آنجا که بسیاری از کشورها این ارزها را به عنوان رسمی و اصلی شناخته و فعالیت‌های اقتصادی خود را با آنها انجام می‌دهند، مبادلات بین‌المللی با این پول‌ها به راحتی انجام می‌شود.
- ذخیره آسان:
- پول‌های کالایی مانند ذخایر طلا و نقره در سیستم‌های استاندارد طلا نیاز به مکانی امن و مطمئن برای حفظ و نگه‌داری دارند. ذخیره‌کردن طلا به عنوان پشتوانه‌ی پول ملی یک کشور نیاز به یک سیستم امنیتی پیچیده دارد. به عبارت دیگر، نگه‌داری و حفظ این ذخایر هزینه و زمان بیشتری را ایجاب می‌کند. در مقابل، پول‌های کاغذی برای نگه‌داری به جا و هزینه‌های کمتری نیاز دارند.
معایب ارز فیات:
- تورم:
- بسیاری از ارزهای فیات با مشکلات تورم و افتار ارز روبرو هستند. این موضوع می‌تواند منجر به افزایش قیمت‌ها و کاهش ارزش پول ملی شود.
- کنترل دولتی:
- ارزهای فیات تحت کنترل دولت‌ها و بانک‌های مرکزی قرار دارند. این موضوع می‌تواند به تحریم‌ها، محدودیت‌ها و تصمیمات سیاسی موقت منجر شود.
- عدم شفافیت:
- برخی از اقتصادها عدم شفافیت در سیاست‌های پولی و مالی دارند، که می‌تواند به عدم اطمینان و نااطمینان در بازارهای مالی منجر شود.
- هزینه و زمان معاملات بانکی:
- معاملات بانکی ممکن است با هزینه‌ها و زمان بیشتری همراه باشند، به ویژه در مواردی که نیاز به انتقال پول به کشورهای دیگر وجود داشته باشد.
- محدودیت در دسترسی:
- برخی از ارزهای فیات به دلیل محدودیت‌ها و تحریم‌ها در دسترس برخی افراد و کشورها نیستند.
تفاوت ارز فیات با ارز دیجیتال چیست؟
ارزهای دیجیتال و ارزهای فیات دارای تفاوت‌های چشم‌گیری هستند که در این بخش، به بررسی این تفاوت‌ها می‌پردازیم.
1- کنترل دولتی:
بر خلاف پول فیات که تحت کنترل حکومت و بانک مرکزی قرار دارد، ارزهای دیجیتال بدون هیچ نهاد مرکزی قابل کنترل هستند. به عبارت دیگر، هر فردی قادر است به معامله یا تراکنش با ارزهای دیجیتال، و برخلاف پول فیات، در این مورد محدودیتی وجود ندارد. افراد حتی می‌توانند در زمان خرید تصمیم‌گیری کنند که ارز دیجیتال خود را چگونه استفاده کنند و ارزش آن را تعیین کنند.
2- محدودیت در تولید:
در مقابل، حکومت و بانک مرکزی توانایی چاپ هر مقداری از پول فیات را دارند. اما در مورد ارزهای دیجیتال، ایجاد رمزارز جدید بر اساس شرایط از پیش تعیین شده اتفاق می‌افتد که تمام افراد از آن مطلع هستند و گاهاً تعداد آنها محدود می‌شود. به عنوان مثال، ایجاد بیت کوین‌های جدید در فرآیند استخراج رخ می‌دهد و تعداد کل آنها در نهایت به ۲۱ میلیون واحد محدود خواهد شد.
3- امنیت و حفظ پول:
ارزهای دیجیتال می‌توانند به شما کمک کنند تا ثروت خود را پنهان کنید؛ زیرا در حالی که موجودی همه کیف پول‌ها در بلاکچین قابل مشاهده و شفاف است، هویت صاحب کیف پول به کسی آشکار نمی‌شود. از سوی دیگر، پول فیات معمولاً در حساب‌های بانکی ذخیره می‌شود. این باعث می‌شود که حکومت و بانک به راحتی به اطلاعات مرتبط با ثروت شما دسترسی پیدا کنند و به عنوان مثال، با اجرای مالیات، بتوانند بخشی از ثروت شما را اختصاص دهند.
4-برگشت ناپذیری تراکنش:
وقتی از ارز دیجیتال برای پرداخت استفاده می‌کنید و تراکنش‌ها را ثبت می‌کنید، دیگر امکان برگشت آنها وجود ندارد. در مقابل، در پول فیات، حکومت و بانک‌ها دارای قابلیت برگرداندن تراکنش‌های شما هستند، و این اقدام ممکن است هر زمانی صورت گیرد، به تصمیم این نهادها بستگی دارد.
5-ناشناس بودن تراکنش ها:
یک تفاوت چشم‌گیر دیگر بین ارز دیجیتال و پول فیات این است که تراکنش‌های ارز دیجیتال به صورت ناشناس انجام می‌شود. به این معناست که نام فرستنده و دریافت‌کننده پول در تراکنش‌های ارز دیجیتال ناشناس باقی می‌ماند و هیچ کسی قادر به ردیابی آن نیست. البته، این میزان ناشناسی در رمزارزهای مختلف ممکن است متفاوت باشد. در مقابل، تراکنش‌های پول فیات اغلب قابل ردیابی هستند و ناشناس نمی‌مانند.
سخن آخر
بطور کلی، قیمت و ارزش ارزهای فیات به‌طور پایدارتری نسبت به ارزهای دیجیتال حفظ می‌شود. اگرچه ارزهای دیجیتال با نوآوری‌های خود گره خورده‌اند و احتمالاً در آینده به پایداری مشابه ارزهای فیات دست پیدا کنند. هر یک از این دو نوع ارز مزایا و معایب خاص خود را دارند و همواره تعداد افرادی که از ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند در حال رشد است. ما در این مطلب درباره تفاوت ارز فیات با ارز دیجیتال صحبت کردیم. شما می‌توانید با توجه به اهداف تجاری که دارید روی هر یک از این ارزها و یا روی هر دوی آن ها سرمایه گذاری کنید.
