ارز دیجیتال ملی (CBDC) چیست و چه کاربردی دارد؟

آیا تا به حال پیش آمده است که به ترکیب ارزهای فیات و رمزارزها بنگرید؟ برای نمونه، فکر کنید که نسخه‌ای دیجیتالی از پول رایج یک کشور وجود دارد که از آن برای پرداخت‌های امور مالی در زمینه‌های مختلف استفاده می‌شود. تمام این تصورات در حال حاضر تقریبا محقق شده اند. به این ارزها ارز دیجیتال ملی می‌گوییم.

حالا سوال پیش می‌آید که ارز دیجیتال ملی چیست؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم، ارز دیجیتال ملی نسخه‌ای دیجیتالی از ارز فیات یک کشور است که زیر نظر بانک مرکزی همان کشور عرضه می‌شود. با توجه به اینکه این ارزهای دیجیتال می‌توانند نقش بسیار مهمی را در حفظ سرمایه داشته باشند (چرا که کمتر دچار نوسان می‌شوند) افراد بسیاری تمایل به معامله آن‌ها دارند. لذا ما در این مطلب از صرافی ارز هشت به بررسی اینکه ارز دیجیتال بانک مرکزی یا CBDC چیست می‌پردازیم. پس با ما همراه باشید، تا بدانید به چه ارزهای ملی گفته می‌شود و آیا این موارد ارزش سرمایه‌گذاری دارند؟

ارز دیجیتال ملی چیست؟

ارزهای دیجیتال ملی (CBDC) نوعی کریپتو کارنسی هستند که توسط بانک مرکزی یک کشور صادر می‌شوند. این رمز ارزها کاملا شبیه به سایر رمز ارزها هستند، با این تفاوت که ارزش آن‌ها توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود و ارزششان معادل ارز فیات کشور است. بسیاری از کشورها در حال توسعه CBDC‌ها هستند و برخی حتی آن‌ها را اجرا کرده اند.

از آنجا که بسیاری از کشورها در حال فعالیت در حوزه ارزهای دیجیتال هستند، مهم است که بدانیم CBDC‌ها چه هستند و چه معنایی برای جامعه دارند.

تعریف CBDC:

در تعریف  «CBDC» باید بگوییم، این رمز ارزها، دارایی‌های دیجیتالی هستند که برای کاربران مانند پول نقد عمل می‌کنند با این تفاوت که فیزیکی نیستند. صاحبان این ارزها می‌توانند به راحتی از بانک مرکزی و خدمات آن دسترسی داشته باشند. زمانی که شما به این امکان دسترسی داشته باشید به راحتی می‌توانید به کمک ارزهای ملی، به خرید و فروش‌های خرد و یا کلان بپردازید. برای مثال تتر، ارز ملی کشور آمریکا است و دسترسی به امکانات بانک مرکزی را برای سرمایه داران خود باز می‌کند. (قیمت تتر و دلار برابر است.)

---

مطالب مرتبط:ارز دیجیتال ایرانی چیست؟|همه آنچه که باید درباره رمز ارز ایرانی بدانید

---

ارزهای دیجیتال ملی (CBDC) چه مزایایی دارند؟

طرفداران کریپتوکارنسی بر این باورند که ابزارهای دیجیتال جدید، از جمله CBDC ها، می‌توانند بسیاری از مسائل مربوط به کارایی، امنیت و دسترسی را حل کنند. به طور کلی تقریبا تمام ارزهای دیجیتال این موارد را در اهداف خود دارند. در ادامه برخی از مزیت‌های ارزدیجیتال ملی را بررسی می‌کنیم.

استفاده از CBDC‌ها باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود:

جالب است بدانید، ارائه دهندگان خدمات مالی با تغییر هزینه‌ها از زیر ساخت فیزیکی و به سمت دنیای دیجیتال، سالانه ۴۰۰ میلیارد دلار در هزینه‌های مستقیم صرفه جویی می‌کنند. به طور کلی استفاده از ارزهای دیجیتال از هر نوعی می‌تواند به صورت چشمگیری باعث کم شدن هزینه‌ها شما شوند. این مورد یکی از مهم‌ترین دلایلی است که می‌تواند کاربران زیادی را به سمت ارزهای بانک مرکزی بکشاند.

ارزهای دیجیتال بانک مرکزی سرعت معامله را افزایش می دهند:

CBDC‌ها می‌توانند سرعت و کارایی سیستم‌های پرداخت الکترونیکی بسیاری از کشورها را بهبود بخشند. دسترسی به ارزهای دیجیتال از طریق تلفن همراه یکی از دلایلی است که سرعت انجام معاملات را افزایش می‌دهد. به صورتی که شما می‌توانید در هر زمان و مکانی که نیاز داشتید ارزهای دیجیتال ملی را دریافت یا ارسال کنید. (بدون نیاز به حضور فیزیکی در بانک) پس یکی دیگر از مزیت‌های ارزهای دیجیتال بانک مرکزی افزایش سرعت و به دنبال آن صرفه جویی در زمان و مکان است.

امنیت بالا ارزهای دیجیتال بانک مرکزی:

استفاده از یک ارز دیجیتال تنظیم شده که از طریق دستگاه‌های موبایل قابل دسترسی است، می‌تواند به طور بالقوه امنیت پرداخت را با اطمینان از نهایی شدن یک تراکنش و غیرقابل تغییر بودن آن – حتی بدون داشتن یک حساب بانکی رسمی – افزایش دهد و احتمال کلاهبرداری را کاهش دهد. در این راستا استفاده صحیح از  کلید خصوصی می‌تواند کاربران را قادر به امضای دیجیتالی تراکنش‌ها کند. در نتیجه آن، زمان انتظار برای نهایی شدن غیرقابل بازگشت یک تراکنش را کاهش دهد و به طرفین آرامش خاطر بیشتری بدهد.

هدف از ارائه CBDC چیست؟

هدف اصلی CBDC ها ارائه حریم خصوصی، قابلیت انتقال، راحتی، دسترسی و امنیت مالی به کسب و کارها و مصرف کنندگان است. CBDC ها همچنین می توانند هزینه نگهداری که یک سیستم مالی پیچیده نیاز دارد را کاهش دهند، هزینه های تراکنش فرامرزی را کاهش دهند و به کسانی که در حال حاضر از روش های انتقال پول  با گزینه های کم هزینه تر استفاده می کنند، ارائه دهند.

CBDC ها همچنین ریسک های مربوط به استفاده از ارزهای دیجیتال  را نیز کاهش خواهند داد. چرا که رمزارزها بسیار پر نوسان هستند و قیمت آن ها دائما در حال تغییر است. این نوسان می تواند باعث استرس مالی شدید در بسیاری از افراد شود و بر ثبات کلی اقتصاد تاثیر بگذارد. اما CBDC ها با حمایت دولت که تحت کنترل بانک مرکزی است به خانوارها، مصرف کنندگان و کسب و کارها ابزاری امن برای تبادل را ارائه می دهند.

تفاوت ارز دیجیتال ملی با سایر ارزهای دیجیتال چیست؟

در اکوسیستم ارزهای دیجیتال چشم اندازی از یک سیستم جایگزین وجود دارد که در آن مقررات سخت گیرانه شرایط هر تراکنش را تعیین نمی‌کنند. کپی کردن یا جعل ارزهای دیجیتال امری دشوار است و این ارزها با مکانیسم‌های اجماعی که از دستکاری جلوگیری می‌کنند، تضمین می‌شوند. در همین رابطه، ارزهای دیجیتال بانک مرکزی نیز به گونه‌ای طراحی شده‌اند که شبیه به رمزارزها باشند. اما در واقع، این ارزها ممکن است به  بلاک چین یا مکانیزم‌های اجماع نیاز نداشته باشند.

همچنین لازم به ذکر است بدانید، ارزهای رمزنگاری شده غیر قانونی تلقی می‌شوند و بر خلاف ارزهای رمزنگاری شده بانک ملی ارزش آن‌ها توسط احساسات سرمایه گذار و علاقه کاربر تعیین می‌شود. کریپتوکارنسی‌ها دارایی‌های ناپایداری هستند که استفاده از آن‌ها در یک سیستم مالی که نیاز به ثبات دارد، نامحتمل است. اما CBDC‌ها با اینکه یک ارز دیجیتال اند،   ارزش پول فیات را منعکس می‌کنند و برای ثبات و امنیت طراحی شده اند. در جمع‌بندی می‌توان ثبات در قیمت، داشتن پشتوانه، نظارت و مدیریت و هزینه کم‌تر مهم‌ترین تفاوت‌های ارزهای دیجیتال با ارزدیجیتال بانک مرکزی دانست.

تفاوت ارز دیجیتال با ارز دیجیتال ملی به طور خلاصه:

• کنترل در عرضه: ارزهای دیجیتال بانک مرکزی عرضه‌شان کاملا در دست بانک مرکزی است. اما عرضه ارزهای دیجیتال دارای سقف مشخصی است.
• نظارت و مدیریت: در سیستم ارزهای دیجیتال ملی، این باک مرکزی است که بر این دارایی نظارت می‌کند. اما متاسفانه بر روی سایر ارزهای دیجیتال نظارت خاصی وجود ندارد و هر کاربری بدون نیاز به اجازه می‌تواند نرم‌افزار شبکه را اجرا کند.
• پیگیری پرداخت ها:با توجه به اینکه دارایی‌های دیجیتال ملی، توسط بانک مرکزی مدیریت می‌شوند، پیگیری تراکنش‌ها امکان‌پذیر است. یعنی برخی از دستگاه‌های نظارتی اجازه دارند تا بر امور مالی شهروندان برای جلوگیری از مشکلاتی ازقبیل پولشویی نظارت کنند. اما در ارزهای دیجیتال دیگر امکان پیگیری تراکنش‌ها وجود ندارد.

آیا ارزهای دیجیتال ملی، امنیت دارند؟

به طور کلی ارز دیجیتال بانک مرکزی، باید تعادل مناسبی بین حفاظت از حقوق حریم خصوصی مصرف کنندگان و ایجاد شفافیت لازم برای جلوگیری از فعالیت مجرمانه ایجاد کند. چرا که، حفاظت از حریم خصوصی مصرف کننده بسیار مهم است.

در رابطه با این ارزهای دیجیتال باید بدانید که، این موارد بهترین گزینه از لحاظ امنیت و حفظ سرمایه اند. زیرا مربوط به بانک مرکزی یک کشور هستند و تقریبا بانک‌ها در تمام دنیا مشمول قوانین مشخص و محکمی هستند که در واقع برای مبارزه با پولشویی و کلاهبرداری طراحی شده اند. هر CBDC باید طبق این قوانین طراحی شود. در عمل، این بدان معنی است که یک واسطه CBDC باید هویت فردی که به CBDC دسترسی دارد را تایید کند، درست همانطور که بانک‌ها و دیگر موسسات مالی در حال حاضر هویت مشتریان خود را تایید می‌کنند. بنابراین نیازی به نگرانی نیست و این ارزهای دیجیتال را می‌توان، یک دارایی ایمن دانست.

نگرانی ها در مورد CBDC چیست؟

در حالی که بانک‌های مرکزی مشتاقانه در حال بررسی پتانسیل CBDC هستند، چالش‌هایی نیز وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند. وقتی پول دیجیتال می‌شود، قابل ردیابی است و  در نتیجه امکانن دریافت مالیات نیز برای آن وجود دارد. تحلیلگران مک کینزی پیش بینی می‌کنند که این امر به مانعی برای پذیرش داوطلبانه تبدیل  ارز ملی شود. مساله دیگر، فقدان ثبات تکنولوژیکی است. در ژانویه ۲۰۲۲، نسخه دیجیتال CBDC ها کارائیب شرقی به دلیل مشکلات فنی به مدت دو ماه آفلاین شد.

همچنین این نگرانی وجود دارد که پرونده تجاری CBDC‌ها ضعیف باشد. از یک طرف، ممکن است تلاش بانک‌های مرکزی برای توسعه زیرساخت ارزه‌ای دیجیتال بیش از آن چیزی باشد که با پاداش نسبتا ناچیز قابل توجیه باشد. همچنین، ممکن است ارزهای دیجیتال بانک مرکزی افزایش سرعت را آن طور که پیش بینی می‌شد، توجیه نکنند. بسیاری از کشورهای توسعه یافته اکنون پرداخت‌های فوری را با استفاده از زیرساخت‌های غیر بلاک چینی فعال می‌کنند.

نگرانی هایی که درباره ارز دیجیتال بانک مرکزی وجود دارد:

هزینه: راه اندازی CBDC ها نیاز به متخصصان باتجربه و زیرساخت ها و سیستم های جدید دارد که این موارد می‌توانند هزینه بر باشند.
امنیت: CBDC ها باید به شدت حسابرسی شوند تا اطمینان حاصل شود که نمی‌توانند توسط حملات سایبری مورد سوء استفاده یا آسیب قرار گیرند.
حریم خصوصی: ثبت تراکنش های CBDC در بلاک چین های عمومی می‌تواند نگرانی های حریم خصوصی را افزایش دهد. اگر CBDC ها جایگزین ارزهای معمولی شوند، هر تراکنشی که انجام می‌دهید برای دولت مشخص خواهد شد.
ثبات: CBDC ها اگر با دقت مدیریت نشوند، می‌توانند بر ثبات مالی تاثیر بگذارند و منجر به ریسک تورم شوند.
پذیرش: مشخص نیست که آیا مردم از CBDC ها استقبال خواهند کرد یا خیر!
مقررات: نبود چارچوب های شفاف نظارتی، صدور و مدیریت CBDC ها را به چالش می‌کشد.
اختلال: CBDC ها ممکن است جایگزین خدمات ارائه شده توسط بانک ها و هر تعداد موسسه مالی شوند که منجر به از دست دادن شغل و بی ثباتی مالی می‌شود.
ریسک تورم: صدور CBDC های بیش از حد می‌تواند منجر به فشارهای تورمی در اقتصاد شود.
هماهنگی فرامرزی: اگر چندین CBDC بدون هم کاری توسعه یابند، ممکن است قابل هم کاری نباشند و به طور بالقوه تجارت جهانی را در آینده مختل کنند.

جمع بندی:

ارز دیجیتال بانک ملی، شباهت زیادی به ارزهای دیجیتال دیگر دارد؛ اما نمی توان آن را یک ارز دیجیتال دانست. چرا که این ارزها غیر متمرکز نیستند. اما آن ها دارایی های دیجیتالی محسوب می شوند که سرمایه گذاری بر روی آن ها مزایای زیادی دارد. لذا اگر به دنبال راهی کم هزینه و در دسترس هستید که بتوانید به کمک آن سرمایه تان را ذخیره کنید، ارزهای دیجیتال بانک مرکزی بهترین گزینه اند. دلیل این موضوع را می توان مزیت های بالقوه آن دانست.

سوالات متداول:

1-آیا CBDC مبتنی بر بلاک چین است؟

یک CBDC می‌تواند مبتنی بر بلاک چین باشد، اما نیازی به آن نیست. بانک فدرال رزرو بوستون و موسسه فن آوری ماساچوست (MIT) در تحقیقات خود دریافتند که دفترکل توزیع شده می‌تواند مانع کارایی و مقیاس‌پذیری CBDC شود.

2-آیا CBDC یک ارز دیجیتال است؟

اگرچه ایده ارزهای دیجیتال بانک مرکزی ریشه در رمزارزها و فن آوری بلاک چین دارد، اما CBDC ها رمزارز نیستند. زیرا بانک مرکزی یک CBDC را کنترل می کند، در حالی که تقریبا همه ارزهای رمزنگاری شده غیر متمرکز هستند، به این معنی که نمی توانند توسط یک مرجع واحد مانند یک بانک تنظیم شوند.