بلاک چیست؟
بلاکها دستهای از تراکنشها هستند که تایید شده و سپس در یک دفتر کل عمومی، ثبت میشوند. در اوایل ظهور ارزهای دیجیتال، این بلاکها میتوانستند تا ۳۶ مگابایت داده تراکنش را در خود جای دهند. با این حال، در سال ۲۰۱۰، ساتوشی ناکاموتو، خالق بیتکوین، برای کاهش خطر اسپم و حملات احتمالی منع سرویس در شبکه، تصمیم گرفت اندازه آنها را به ۱ مگابایت کاهش دهد. این محدودیت امروز هم همچنان پابرجا است. اما با افزایش تعداد تراکنشها، بلاکهای بیتکوین به سرعت پر میشوند و به سمت این محدودیت ۱ مگابایتی نزدیکتر میشوند.
استخراجکنندگان انگیزه مالی برای پر کردن بلاکها بدون در نظر گرفتن تعداد تراکنشهای انجامشده دارند. با افزایش تعداد کاربران شبکه، تراکنشهای بیشتری هم انجام میشود و این موضوع فشار بیشتری برای افزایش اندازه بلاک ایجاد میکند. با این حال، تاکنون هیچ نشانهای وجود ندارد که توسعهدهندگان مستقیما اندازه بلاک را افزایش دهند.
مفهوم اندازه بلاک بیت کوین چیست؟
اندازه یک بلاک بیت کوین برابر با مقدار داده ای است که می تواند در هر یک بلوک ذخیره کند. بلوک در بلاکچین همچون ظرف هایی هستند که تراکنش ها را ذخیره سازی می کنند. بنابراین هر ظرف برای ذخیره سازی ظرفیتی مشخ دارد. این محدودیت ها اندازه بلاک را در هر بلکچین مشخص می کند. اندازه هر بلاک در بیت کوین برابر با یک مگابایت است. این محدودیت با توجه به حجم اطلاعاتی که این روزها در جهان، در حال تبادل است بسیار ناچیز به نظر می رسد. اما جالب است بدانید همین مقدار کم می تواند بیش از 2 هزار تراکنش را در خود ذخیره کند.!
تا به این جا توضیح دادیم که بلاک بیت کوین چیست و اندازه هر بلاک چقدر است. در ادامه مطلب همراه ما باشید تا جزئیات بیشتر و کامل تری را در این باره در اختیار شما قرار دهیم.
افزایش اندازه بلاک در بیتکوین: بررسی مزایا و معایب
بحث در مورد اینکه آیا بیتکوین به بلاکهای بزرگتر نیاز دارد، سالهاست که ادامه دارد. چندین استدلال وجود دارد که چرا توسعهدهندگان باید یا نباید این گزینه را بررسی کنند.
مزایا:
- کارمزد تراکنش پایینتر
- ظرفیت تراکنش بیشتر برای رقابت با سایر سیستمهای پرداخت
- رونق استفاده از بیتکوین برای پرداختهای خرد
با این حال، نباید از استدلالهای مخالف هم غافل شد. پس در این رابطه معایبی هم وجود دارند که عبارت اند از:
- تبدیل شدن به یک گره کامل (فول نود) به دلیل بلاکهای بزرگتر، پرهزینهتر میشود.
- نگرانیهای بیشتر در مورد تمرکزگرایی، اگر سناریوی بالا محقق شود.
- مسائل امنیتی ناشی از گرههای کامل گروهی که نقاط شکست واحدی ایجاد میکنند.
از آنجایی که هیچکس بهطور رسمی مسئول بیتکوین نیست، دستیابی به اجماع در مورد این موضوع بسیار چالشبرانگیز است.
چرا اندازه بلاک بیت کوین اهمیت دارد؟
اهمیت اندازه بلاک بیت کوین به چندین جنبه کلیدی از عملکرد و کارایی شبکه بیت کوین برمیگردد:
سرعت پردازش تراکنشها:
اندازه بلاک مستقیماً بر تعداد تراکنشهایی که میتوانند در هر بلاک گنجانده شوند، تاثیر میگذارد. با افزایش اندازه بلاک، تعداد بیشتری تراکنش میتوانند در یک بازه زمانی پردازش شوند، که این امر به کاهش زمان انتظار برای تایید تراکنشها منجر میشود.
هزینههای تراکنش:
زمانی که اندازه بلاک محدود است و تعداد زیادی تراکنش در صف انتظار وجود دارد، هزینههای تراکنش افزایش مییابد زیرا کاربران برای ورود تراکنشهای خود به بلاک بعدی باید هزینه بیشتری پرداخت کنند. افزایش اندازه بلاک میتواند به کاهش هزینههای تراکنش کمک کند.
امنیت شبکه:
افزایش اندازه بلاک میتواند تأثیراتی بر امنیت شبکه داشته باشد. بلاکهای بزرگتر به پهنای باند بیشتری نیاز دارند و ممکن است باعث افزایش زمان انتقال و پردازش بلاکها شوند. این مسئله میتواند به کاهش تعداد نودهای (گرههای) کامل در شبکه منجر شود و امنیت شبکه را تحت تاثیر قرار دهد.
تمرکززدایی:
یکی از اصول اساسی بیت کوین، تمرکززدایی است. افزایش اندازه بلاک ممکن است به سود ماینرهای بزرگتر باشد که تجهیزات و پهنای باند کافی دارند، اما میتواند مانعی برای مشارکت ماینرهای کوچکتر باشد. این امر ممکن است به تمرکز بیشتر قدرت هشینگ (Hashing) منجر شود که با اصول تمرکززدایی بیت کوین در تضاد است.
مقیاسپذیری:
اندازه بلاک تاثیر مستقیمی بر مقیاسپذیری شبکه بیت کوین دارد. افزایش اندازه بلاک به عنوان یکی از راهحلهای مقیاسپذیری مطرح شده است، اما نیازمند تعادل دقیق بین مزایا و معایب آن است.
در نهایت، اندازه بلاک بیت کوین یکی از عوامل تعیینکننده در کارایی، امنیت و تجربه کاربری شبکه بیت کوین است و بحثها و تصمیمگیریها پیرامون آن باید با دقت و توجه به تمام جوانب انجام شود. در قسمت های بعدی این مطلب تاثیر هر یک از این موارد را به طور جامع تری بررسی میکنیم.
چرا محدودیت اندازه بلاک بحث برانگیز است؟
محدودیت اندازه بلاک در بیتکوین بحث برانگیز است زیرا اختلاف نظر وجود دارد که آیا چنین محدودیتی «باید» بخشی از پروتکل بیتکوین باشد یا خیر، و اگر باید باشد، چه اندازه باید باشد. ساتوشی ناکاموتو هرگز به طور علنی دلیل اضافه کردن محدودیت اندازه بلاک به پروتکل بیتکوین را مشخص نکرد. گمانهزنیهایی وجود دارد که او قصد داشت از آن به عنوان یک اقدام ضد اسپم استفاده کند تا از هکرها برای ایجاد بار اضافی بر روی شبکه بیتکوین با بلاکهای بیتکوین بسیار بزرگ و پر از تراکنشهای جعلی جلوگیری کند. همچنین برخی حدس میزنند که او قصد داشته این یک اقدام موقتی باشد، اما مشخص نیست که این محدودیت موقتی تا چه مدت یا تحت چه شرایطی قرار بوده افزایش یا حذف شود. قطعا خود کد مسئول اجرای محدودیت اندازه بلاک، موقتی نبوده است.
چند سال پس از خروج ساتوشی ناکاموتو از پروژه، توسعهدهندگان و کاربران در مورد موقتی بودن و ضرورت محدودیت اندازه بلاک اختلاف نظر پیدا کردند. با افزایش تعداد کاربران بیتکوین، برخی معتقد بودند که زمان آن رسیده تا محدودیت اندازه بلاک را به طور کامل افزایش یا حذف کنند، به ویژه قبل از اینکه بلاکهای بیتکوین کاملاً از تراکنشها پر شوند. عدهای دیگر بر این باور بودند که محدودیت اندازه بلاک یک پارامتر امنیتی حیاتی برای پروتکل است و نباید حذف شود – یا حداقل با احتیاط بیشتری افزایش یابد. با این حال، گروه دیگری معتقدند که ۱ مگابایتی که توسط ساتوشی ناکاموتو تعیین شده است، در واقع بسیار زیاد بوده و طرفدار کاهش محدودیت اندازه بلاک هستند.
چرا بلاکهای بیتکوین نباید خیلی کوچک باشند؟
توجه داشته باشید تقریبا هر چیزی در مورد محدودیت اندازه بلاک بیتکوین و خطرات ناشی از خیلی بزرگ یا خیلی کوچک بودن آن مورد بحث است، اما اینها برخی از استدلالهای کلیتر هستند. اگر بلاکهای بیتکوین خیلی کوچک باشند، شبکه بیتکوین نمیتواند تراکنشهای زیادی را پردازش کند. به طور کلی، طرفداران افزایش محدودیت اندازه بلاک («بلاکهای بزرگ») استدلال میکنند که این موضوع میتواند دو پیامد منفی داشته باشد.
آیا فضای کافی برای ذخیره سازی اطلاعات تراکنش ها وجود دارد؟
اول اینکه بلاکهای بیتکوین کوچکتر به این معنی است که فضای کافی برای گنجاندن تراکنشهای همه افراد در این بلاکها وجود ندارد و «جنگ قیمتگذاری» کارمزد تراکنش برای تایید شدن، باعث میشود که استفاده از بیتکوین برای اکثر مردم صرفاً از نظر اقتصادی مقرونبهصرفه نباشد. در عوض، این میتواند منجر به آیندهای شود که فقط مؤسسات شبیه بانک با یکدیگر تراکنش انجام میدهند، در حالی که کاربران عادی حسابهایی را نزد این مؤسسات نگهداری میکنند. این موضوع به نوبه خود، راه را برای بانکداری با ذخایر کسری، سانسور تراکنش و مشکلات بیشتری در سیستم مالی سنتی باز میکند که بسیاری از طرفداران بیتکوین امیدوار بودند از آنها اجتناب کنند.
دوم اینکه کاربران به سادگی به دلیل اینکه بلاکها خیلی کوچک هستند، استفاده از بیتکوین را به طور کلی کنار میگذارند. شاید کاربران به یک ارز دیجیتال رقیب روی بیاورند یا به طور کلی از این نوع فناوری صرف نظر کنند.
چرا بلاکهای بیتکوین نباید خیلی بزرگ باشند؟
مخالفان افزایش محدودیت اندازه بلاک («بلاکهای کوچک») استدلال میکنند که به طور کلی، اگر بلاکها خیلی بزرگ باشند سه ریسک وجود دارد. که این موارد مربوط به افزایش هزینه برای نودهای بیتکوین است. اولین مورد از این ریسکها این است که بلاکهای بزرگتر هزینه اجرای یک نود بیتکوین را افزایش میدهد. این هزینه را به چهار روش افزایش میدهد:
- هزینه ذخیرهسازی بلاکچین را افزایش میدهد، زیرا بلاکچین سریعتر رشد میکند.
- هزینه پهنای باند برای دانلود (و آپلود) همه تراکنشها و بلاکها را افزایش میدهد.
- هزینه پردازنده (CPU) مورد نیاز برای تأیید همه تراکنشها و بلاکها را افزایش میدهد.
هرچه کل بلاکچین بزرگتر باشد، راهاندازی یک نود جدید در شبکه زمان بیشتری میبرد: این نود باید تمام تراکنشها و بلاکهای گذشته را دانلود و تأیید کند.
اگر هزینه اجرای یک نود بیتکوین خیلی بالا برود و کاربران به جای آن مجبور به استفاده از کلاینتهای سبک (lightweight clients) شوند (یا انتخاب کنند که از آنها استفاده کنند)، دیگر نمیتوانند تأیید کنند که تراکنشهایی که دریافت میکنند معتبر هستند. برای مثال، آنها ممکن است تراکنشی از یک مهاجم دریافت کنند که کوینها را بهطور غیرقانونی ایجاد کرده است؛ بدون اینکه کل تاریخچه بلاکچین بیتکوین را بدانند، راهی برای تشخیص تفاوت وجود ندارد. در این صورت، کاربران فقط زمانی متوجه جعلی بودن کوینهایشان میشوند که بعداً سعی کنند آنها را خرج کنند. حتی اگر کاربران تأیید کنند که بلاکی که شامل تراکنش است به اندازه کافی استخراج شده است (که این کار رایج است)، ماینرها میتوانند با مهاجم تبانی کنند.
شاید ریسک حتی بزرگتری هم بتواند به وجود بیاید، اگر در طول زمان، کاربران بسیار کمی انتخاب کنند که نودهای بیتکوین را اجرا کنند، در نتیجه کوینهای جعلی خیلی دیر یا اصلاً متوجه نشوند. در آن صورت، خود پروتکل بیتکوین به طور مؤثر تحت تأثیر تغییراتی قرار میگیرد که توسط ماینرها اعمال میشود. ماینرها میتوانند تا جایی پیش بروند که عرضه کوین را افزایش دهند یا کوینهایی را خرج کنند که مالکشان نیستند. تنها یک اکوسیستم سالم با سهم قابل توجهی از کاربران که تراکنشهای خود را تأیید میکنند، از این امر جلوگیری میکند.
ساتوشی ناکاموتو در وایت پیپر بیت کوین، مشکلات ذکر شده در بالا را تأیید کرد و پیشنهاد داد که کلاینتهای سبک میتوانند از طریق راهحل فنیای به نام «اثبات تقلب» (fraud proofs) ایمن شوند. با این حال، متأسفانه، او به طور دقیق مشخص نکرد که این اثبات تقلب چگونه خواهد بود، و تاکنون هیچکس نتوانسته است آن را کشف کند.
تاثیر اندازه بلاک بر مقیاسپذیری
مقیاسپذیری، توانایی یک سیستم برای رسیدگی به حجم فزاینده تراکنشها بدون افت کارایی است. بلاکهای بزرگتر میتوانند تراکنشهای بیشتری را در هر بلاک جای دهند و در نتیجه، ظرفیت تراکنش شبکه را افزایش دهند. این امر میتواند به کاهش زمان تایید تراکنش و کارمزدها، و در نهایت، به پذیرش گستردهتر بیت کوین کمک کند.
با این حال، افزایش بیش از حد اندازه بلاک میتواند منجر به مشکلات مقیاسپذیری شود. نودهای کامل، که کل بلاک چین را ذخیره میکنند، باید بلاکهای بزرگتر را دانلود و تأیید کنند، که میتواند برای نودهای با پهنای باند یا توان پردازش محدود، چالشبرانگیز باشد. این امر میتواند منجر به تمرکز در شبکه شود، زیرا فقط نودهای قدرتمند میتوانند با الزامات بلاکهای بزرگتر همگام شوند.
تاثیر اندازه بلاک بر امنیت شبکه
امنیت، یکی از مهمترین ویژگیهای هر سیستم بلاک چینی است. بلاکهای بزرگتر میتوانند امنیت شبکه را به دو روش تحت تأثیر قرار دهند:
- حمله ۵۱ درصد: در یک حمله ۵۱ درصد، یک مهاجم باید بیش از ۵۰ درصد قدرت محاسباتی شبکه را کنترل کند تا بتواند تراکنشها را معکوس کند یا از تأیید آنها جلوگیری کند. بلاکهای بزرگتر، انجام این حمله را دشوارتر میکند، زیرا مهاجم باید فضای ذخیرهسازی و توان پردازش بیشتری برای ذخیره و تأیید بلاکهای بزرگتر داشته باشد.
- بازسازی بلاک چین: در صورت بروز خطا یا خرابی، نودها میتوانند بلاک چین را از طریق فرآیندی به نام بازسازی مجدداً بسازند. بلاکهای بزرگتر، این فرآیند را کندتر و دشوارتر میکنند، زیرا نودها باید دادههای بیشتری را دانلود و تأیید کنند.
تاثیر اندازه بلاک بر تمرکز
تمرکز، به معنای تسلط تعداد کمی از نود یا ماینر بر شبکه است. بلاکهای بزرگتر میتوانند به تمرکز در شبکه به دو روش کمک کنند:
- نیاز به سختافزار قویتر: نودهای کامل برای ذخیره و تأیید بلاکهای بزرگتر به سختافزار قویتر نیاز دارند. این امر میتواند ورود نودهای جدید به شبکه را دشوارتر کند، به خصوص برای افرادی که در مناطق با دسترسی محدود به اینترنت یا منابع محاسباتی هستند.
- مزیت اقتصادی برای ماینرهای بزرگ: ماینرهای بزرگ که از سختافزار قدرتمندتر استفاده میکنند، میتوانند بلاکهای بزرگتر را سریعتر استخراج کنند و در نتیجه، پاداشهای بیشتری کسب کنند. این امر میتواند به تمرکز قدرت ماینینگ در دست چند ماینر بزرگ منجر شود.
اندازه بلاک بیت کوین و احتمال فورک شبکه
یکی از موضوعات مهم در دنیای بیت کوین، اندازه بلاک و تاثیر آن بر شبکه است. بلاک بیت کوین شامل تعدادی تراکنش است که هر ده دقیقه یک بار به بلاکچین اضافه میشود. در حال حاضر، اندازه بلاک بیت کوین محدود به یک مگابایت است. این محدودیت میتواند مشکلاتی ایجاد کند، به خصوص وقتی تعداد تراکنشها افزایش مییابد و شبکه با تراکم مواجه میشود.
یکی از پیامدهای مهم تغییر اندازه بلاک، احتمال فورک شدن شبکه است. فورک (Fork) به معنای ایجاد دو نسخه متفاوت از بلاکچین است. این اتفاق زمانی رخ میدهد که گروهی از ماینرها و کاربران تصمیم میگیرند قوانین جدیدی را برای شبکه اعمال کنند، مثلاً افزایش اندازه بلاک. این تغییرات میتوانند باعث ایجاد اختلافات و تقسیم شبکه به دو بخش متفاوت شوند.
فورک شدن شبکه میتواند پیامدهای مختلفی داشته باشد. از یک سو، افزایش اندازه بلاک میتواند به بهبود سرعت تراکنشها و کاهش هزینهها منجر شود. از سوی دیگر، این تغییرات ممکن است باعث نارضایتی برخی کاربران و ماینرها شده و به جدایی شبکه و ایجاد ارزهای دیجیتال جدید منجر شود، همانطور که در گذشته با بیت کوین کش (Bitcoin Cash) اتفاق افتاد.
در نهایت، اندازه بلاک بیت کوین و احتمال فورک شدن، موضوعاتی پیچیده و حیاتی هستند که نیازمند بررسی دقیق و توجه به تمام جوانب فنی و اجتماعی آنهاست. این تغییرات میتوانند تاثیرات بزرگی بر آینده بیت کوین و جامعه کاربران آن داشته باشند.
تا به امروز چه اقداماتی برای تغییر اندازه بلاک بیت کوین انجام شده است؟
برای افزایش اندازه بلاک بیت کوین و بهبود مقیاسپذیری شبکه، چندین راهکار و اقدامات مختلف توسط جامعه بیت کوین و توسعهدهندگان ارائه و اجرا شد. برخی از این اقدامات عبارتند از:
پیشنهادات BIP (Bitcoin Improvement Proposals):
پیشنهادهای بهبود بیت کوین (BIP) شامل مجموعهای از پیشنهادات فنی برای بهبود شبکه بیت کوین است. یکی از این پیشنهادات، BIP ۱۰۱ بود که افزایش اندازه بلاک را تا ۸ مگابایت مطرح کرد. با این حال، این پیشنهاد در جامعه به اجماع نرسید.
بیت کوین XT:
بیت کوین XT یک فورک از نرمافزار اصلی بیت کوین بود که توسط Mike Hearn توسعه داده شد و پیشنهاد افزایش اندازه بلاک به ۸ مگابایت را داشت. با وجود حمایت اولیه، بیت کوین XT نتوانست محبوبیت کافی کسب کند و مورد استفاده قرار نگرفت.
بیت کوین کلاسیک:
بیت کوین کلاسیک نیز یک فورک از نرمافزار اصلی بیت کوین بود که پیشنهاد افزایش اندازه بلاک به ۲ مگابایت را داشت. این پروژه نیز موفق به کسب حمایت گسترده نشد.
بیت کوین آنلیمیتد:
بیت کوین آنلیمیتد یکی دیگر از فورکهای بیت کوین بود که به ماینرها اجازه میداد اندازه بلاکها را به صورت دینامیک تعیین کنند. این پروژه نیز به دلیل نگرانیهای امنیتی وعدم توافق جامعه موفق نشد.
بیت کوین کش (Bitcoin Cash):
در آگوست ۲۰۱۷، بیت کوین کش به عنوان یک فورک از بیت کوین ایجاد شد که اندازه بلاک را به ۸ مگابایت افزایش داد. این اقدام به عنوان یک راهحل برای مشکلات مقیاسپذیری بیت کوین مطرح شد و بیت کوین کش به عنوان یک ارز دیجیتال مستقل به فعالیت خود ادامه داد.
سگویت (Segregated Witness یا SegWit):
سگویت یک بهروزرسانی مهم برای بیت کوین بود که در آگوست ۲۰۱۷ فعال شد. اگرچه سگویت به طور مستقیم اندازه بلاک را افزایش نداد، اما با جدا کردن امضای تراکنشها از دادههای تراکنش، به صورت موثر ظرفیت بلاکها را افزایش داد. این تغییر به کاهش تراکم شبکه و بهبود مقیاسپذیری کمک کرد.
پیشنهاد SegWit2x:
SegWit2x یک توافق میان برخی از اعضای جامعه بیت کوین بود که پیشنهاد میکرد ابتدا سگویت فعال شود و سپس اندازه بلاک به ۲ مگابایت افزایش یابد. این پیشنهاد به دلیل اختلافات و نگرانیها در مورد امنیت و تمرکز شبکه در نهایت لغو شد.
این اقدامات و تلاشها نشاندهنده پیچیدگی موضوع افزایش اندازه بلاک بیت کوین و نیاز به توازن میان مزایا و معایب مختلف است. در نهایت، هرگونه تغییرات باید با دقت و توجه به اصول اساسی بیت کوین و منافع تمامی اعضای جامعه انجام شود.
نتیجهگیری
اندازه بلاک بیت کوین موضوعی پیچیده با مزایا و معایب متعددی است. هیچ راهحل کاملی برای این مشکل وجود ندارد و بهترین رویکرد احتمالاً ترکیبی از راهحلهای مختلف، مانند SegWit، شبکه لایتنینگ، افزایش تدریجی اندازه بلاک و شاردینگ خواهد بود. جامعه بیت کوین باید به بحث و گفتگو در مورد این موضوع ادامه دهد تا به بهترین راه حل برای اطمینان از مقیاسپذیری، امنیت و تمرکز بلندمدت شبکه دست یابد.
سوالات متداول در مورد اهمیت اندازه بلاک بیت کوین
1. اندازه بلاک بیت کوین چیست؟
اندازه بلاک بیت کوین حداکثر مقدار دادهای است که میتواند در یک بلاک جدید ذخیره شود. در حال حاضر، این مقدار ۱ مگابایت است.
2. چرا اندازه بلاک مهم است؟
اندازه بلاک بر جنبههای مختلفی از شبکه بیت کوین، از جمله مقیاسپذیری، امنیت و تمرکز، تأثیر میگذارد.
3. افزایش اندازه بلاک چه مزایایی دارد؟
افزایش اندازه بلاک میتواند ظرفیت تراکنش شبکه را افزایش دهد، زمان تأیید تراکنش را کاهش دهد و کارمزدها را کم کند.
4. افزایش اندازه بلاک چه معایبی دارد؟
افزایش اندازه بلاک میتواند منجر به مشکلات مقیاسپذیری برای نودهای ضعیفتر، افزایش خطر حمله ۵۱ درصد و تمرکز بیشتر قدرت در دست ماینرهای بزرگ شود.
5. چه راهحلهایی برای مشکل اندازه بلاک وجود دارد؟
راهحلهای مختلفی برای یافتن تعادل بین مزایا و معایب افزایش یا کاهش اندازه بلاک ارائه شده است، از جمله SegWit، شبکه لایتنینگ، افزایش تدریجی اندازه بلاک و شاردینگ.
6. بحث در مورد اندازه بلاک به کجا میانجامد؟
بحث در مورد اندازه بلاک بیت کوین یک بحث پیچیده و در حال تکامل است. هیچ راهحل کاملی وجود ندارد و بهترین رویکرد احتمالاً ترکیبی از راهحلهای مختلف خواهد بود.
7. من به عنوان یک کاربر بیت کوین، باید چه کار کنم؟
به عنوان یک کاربر بیت کوین، مهم است که در مورد بحث اندازه بلاک آگاهی داشته باشید و نظرات خود را به اشتراک بگذارید. همچنین میتوانید از راهحلهای لایه دوم مانند شبکه لایتنینگ برای انجام تراکنشهای سریعتر و ارزانتر استفاده کنید.
نظرات