حجم ورودی صرافی های ایرانی چقدر است؟

شاید برای خیلی از شما کریپتو دوستان سوال باشد که چه تعداد از ایرانی ها در فضای ارزهای دیجیتال فعالیت دارند. یا حجم ورودی صرافی های ایرانی چقدر است؟ باید گفت که پاسخ به این سوال بسیار دشوار است زیرا سنجیدن میزان فعالیت ایرانی‌ها در زمینه ارزهای دیجیتال کار سختی می‌باشد. دلیل آن این است که به علت تحریم فضای رمزارز در ایران عملا پیگیری میزان مشارکت ایرانی ها در رمزارزها غیر ممکن است.

البته میتوان این آمار را به وسیله صرافی های ارزدیجیتال ایرانی بدست آورد ولی همانطور که میدانید آماری که از این طریق بدست میآید دقیق نیست. زیرا بسیاری از ایرانی ها بدون واسطه با صرافی‌های بزرگ خارجی مانند بایننس و بای بیت در ارتباط هستند اما برای جعل هویت ایرانی خود دست به اقداماتی نظیر تغییر آدرس آی‌پی و غیره می‌زنند.

در سایتهای خارجی بر اساس داده‌های صرافی های ایرانی گزارشاتی مبنی بر میزان فعالیت ایرانی ها در زمینه رمزارزها وجود دارد که در این مقاله از ارزهشت قصد داریم که با استفاده از داده های این گزارشات که از مرکز داده ی TRM LABS به دست آمده است به سوالات شما مبنی بر کامیونیتی ارزدیجیتال در ایران پاسخ دهیم.

حجم ورودی صرافی های ایرانی چقدر است؟

بر اساس تحقیقات TRM Labs که داده‌های تراکنش‌های عمومی بیش از ۱۰۰ صرافی با وب‌سایت‌های فعال در ایران را رصد می‌کند، در سال ۲۰۲۲، حجم  ورودی به صرافی‌های ایرانی به ۳ میلیارد دلار رسید.

اطلاعات به دست آمده کلیدی عبارتند از:

• 65% از کل حجم ورودی صرافی‌های ایرانی از بلاکچین TRONاست.
• 89 % از حجم ارزهای دیجیتال ورودی ایران توسط صرافی‌هایی که احراز هویت دارند انجام می‌شود.
• 60 % کل وجوهی که توسط صرافی‌های ایرانی در سال 2022 اداره می‌شود، از خدمات خارج از ایران بوده است. از این میان، صرافی های ارزهای دیجیتال جهانی 80 % از حجم ورودی را تشکیل می دهند.
• حجم ورودی غیرقانونی به مبادلات ایرانی با میانگین جهانی مطابقت دارد.
• استفاده از DeFi، در ایران بسیار کم است حدودا کمتر از 1% در سال است.
• نهادهای تحریم شده توسط دفتر کنترل دارایی های خارجی ایالات متحده (OFAC) در سال 2022 کمتر از 2 میلیون دلار به صرافی های ایران ارسال کردند.
• آزمایشگاه‌های TRM نمونه‌هایی از ایرانی‌ها را شناسایی کرده است که از VPN و شناسه‌های جعلی برای دور زدن سیستم‌های انطباق صرافی‌های بین‌المللی که مشتریان را از حوزه‌های قضایی تحریم منع می‌کند، استفاده می‌کنند.

پذیرش رمزنگاری ایرانی

کل وجوه داخلی و بین المللی که در سال 2022 در جریان مبادلات ایران بوده است معادل 3 میلیارد دلار است. جریان‌های مالی بین صرافی‌های ایرانی 0.5 درصد از کل حجم ارزهای دیجیتال ایران در سال 2022 را تشکیل می‌داد. تجزیه و تحلیل‌ها نشان می‌دهد که TRON بلاک چین ترجیحی برای تراکنش است که 65 درصد از حجم ورودی در سال 2022 را به خود اختصاص داده است.  تراکنش ها در TRX و USDT (TRC20) انجام می شود.

در دو سال گذشته، TRON در ایران از محبوبیت زیادی برخوردار شده است، علت این امر در دسترس بودن و ثبات USDT و پایین بودن هزینه تراکنش‌ها نسبت به سایر زنجیره های دارای USDT، یعنی اتریوم می‌باشد.

احراز هویت در صرافی‌های ایرانی

بسیاری از ارائه‌دهندگان خدمات دارایی‌های مجازی (VASP) در سرتاسر جهان، اسناد مربوط به کاربران را به عنوان بخشی از روش‌های شناخت مشتری (KYC) جمع‌آوری می‌کنند. تجزیه و تحلیل TRM نشان داد که صرافی‌های ارز دیجیتال ایرانی با الزامات KYC (احراز هویت) صرافی‌های برتر جهانی مطابقت دارند. طبق تجزیه و تحلیل‌های انجام شده روش های احراز هویت برای 15 صرافی ارزدیجیتال میتوان روند kyc در ایران را به سه دسته تقسیم کرد:

• بدون نیاز به اطلاعات شناسایی شخصی  (سطح 1)
• اطلاعات شخصی ولی بدون نیاز به ارسال مدارک (سطح 2)
• حداقل ارسال یک مدرک شناسایی (سطح 3)

صرافی‌های ایرانی با سخت‌گیرانه‌ترین رویه‌های KYC، از جمله صرافی ارز دیجیتال ارز هشت امنیت کامل را برای کاربران خود فراهم کرده اند.

ارتباط صرافی‌های ایرانی با صرافی‌های جهانی

60 درصد از کل حجم ورودی صرافی های ایرانی در سال 2022 است، از خدمات خارج از ایران تامین شده. بر اساس تحقیقات انجام شده توسط TRM Labs، از این میان، صرافی های ارزهای دیجیتال جهانی 80 درصد از حجم وجوه توسط نهادهای ارسال کننده و 66 درصدتوسط نهادهای دریافت کننده تامین می شود. استفاده از تامین مالی غیرمتمرکز (DeFi) ناچیز بوده است و کمتر از 1% حجم ارسال و دریافت را تشکیل می دهد.

تکنیک های دور زدن تحریم ها در ایران

اگرچه ایرانی‌ها اکثراً ترجیح می‌دهند از صرافی‌های رمزنگاری داخلی استفاده کنند، اما گروه تحقیقاتی TRM نمونه‌هایی از روی آوردن ایرانیان به VPN و شناسه‌های جعلی را برای دور زدن سیستم‌های صرافی‌های بین‌المللی، شناسایی کرده است. در این نمونه ها افراد ایرانی قصد داشتن که با استفاده از وی پی ان هایی با آی پی کشورهای دیگر به صرافی های خارجی دسترسی پیدا کنند. این روش از کارکردن با صرافی های بین المللی خطرات زیادی را به همراه دارد.

صرافی های داخلی ایرانی مانند arz8 مشتریان را از استفاده از VPN منصرف می کند. با این حال، استفاده از خدماتی مانند OpenVPN یا Tiket VPN برای دسترسی به صرافی های خارجی توسط علاقه مندان ایرانی به ارزهای دیجیتال به صورت آنلاین در برخی از پلتفرم های مجازی ترویج می شود.

در بسیاری از گروه های تلگرامی ایرانی وی پی ان های رایگان برای دسترسی به اینترنت آزاد جهانی در اختیار عموم مردم قرار میگیرد. یکی از این گروه‌های تلگرامی دارای نزدیک به 54000 عضو است که در مورد موضوعات مختلف مرتبط با ارزهای دیجیتال مانند به روز رسانی قیمت، تبلیغات آلت کوین ها، و بحث در مورد فرصت های سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال نظرات خود را به اشتراک میگذارند.

تحریم ها

اداره کنترل دارایی های خارجی (OFAC) نهادهای تحریم شده

در سال 2022، سه نهادی که توسط دفتر کنترل دارایی‌های خارجی ایالات متحده (OFAC) مورد تحریم‌های رسمی قرار گرفته‌اند، وجوهی را مستقیم به صرافی‌های ایران ارسال کردند. صرافی پرریسک روسیه بیشترین ورودی به صرافی های ایرانی را دشته است (نزدیک به 1.2 میلیون دلار).

حجم ورودی صرافی های ایرانی غیر قانونی است؟

علیرغم این واقعیت که ایران یک حوزه قضایی تحریم شده است اما داده ها نشان می دهند که نسبت حجم غیرقانونی دریافتی توسط صرافی های ایرانی  0.08٪ (کمی کمتر از میانگین جهانی در سال 2022)  بوده است.

در مقابل، روسیه، یکی دیگر از کشورهای تحریم شده بین المللی، به نوعی پناهگاه امن برای مجرمان بین المللی ارزهای دیجیتال و سایر عوامل مخرب تبدیل شده است. برای مثال، در حالی که 95 درصد از کل صرافی‌های روسیه احراز هویت ضعیفی دارندیا اصلا ندارند، تنها 11 درصد از صرافی‌های ایرانی اقدامات احراز هویتشان ضعیف است. بر اساس تجزیه و تحلیل TRM، چنین صرافی های پرریسکی تا 90 برابر بیشتر از صرافی های بی خطر، حجم کریپتوهای غیرقانونی را پردازش می کنند.

در واقع، از 2.8 میلیون دلار وجوه غیرقانونی که در سال 2022 از خارج از ایران وارد ایران شده است، بیش از 30 درصد از گارانتکس، یک صرافی ارز دیجیتال مستقر در روسیه تحت تحریم ایالات متحده بوده است.

پروژه های بلاک چین ایرانی

دو پروژه بزرگ بلاک چین از سال 2019 در ایران راه اندازی شده است: Kuknos و Borna. شبکه قوقنوس در سال 2019 توسط بانک ملت، بانک ملی ایران، بانک پاسارگاد و بانک پارسیان، چهار مؤسسه بزرگ بانکی ایران، در همکاری با توسان، ارائه‌دهنده نرم‌افزارهای بانکی راه‌اندازی شد. PayMon (PMN)، یک ارز دیجیتال با پشتوانه طلا، ارز دیجیتال بومی شبکه Kuknos است. پلتفرم Kuknos میزبان تعدادی از خدمات، از جمله کیف پول دارایی دیجیتال و پلت فرم NFT است.

توسعه پلتفرم بلاک چین برنا از سال 2019 توسط بانک مرکزی ایران و همراهی با Areatak، ارائه‌دهنده راه‌حل‌های بلاک چین در تهران انجام شده است. توسعه دهندگان این پلتفرم انتظار دارند «برنا به عنوان یک پلتفرم دیجیتال مرکزی برای بخش های بانکی و مالی کشور عمل کند». پلتفرم برنا با استفاده از Hyperledger Fabric، پلتفرم بلاک چین منبع باز که توسط IBM مستقر در ایالات متحده و بنیاد لینوکس توسعه یافته است، ایجاد شد.

ایجاد برنا با استفاده از معماری Hyperledger Fabric به عنوان گام مهمی در جهت استفاده از این پلتفرم در مقیاس بین المللی و نه فقط در داخل ایران، مورد توجه قرار گرفته است. در سال 2019، سعید خوشبخت، مدیرعامل Areatak اظهار داشت:

توسعه دهندگان برنا در تلاش هستند تا در استفاده از زیرساخت های فنی جدید کشور از پلتفرم ها، ابزارها و راه حل های مورد قبول جهانی استفاده کنند.

مشارکت دولت ایران در ارزهای دیجیتال

گزارش اخیر بانک مرکزی ایران حاکی از آن است که تراکنش‌های مربوط به ارزهای دیجیتال تنها در سه ماهه دوم سال مالی جاری به حدود 197.6 میلیون دلار رسیده است. در ژانویه 2023، دولت ایران کارگروه ملی ارزهای دیجیتال را راه اندازی کرد که دو بار در ماه تشکیل جلسه می دهد. با مشارکت‌کنندگانی از جمله بانک مرکزی ایران و وزارتخانه‌های اطلاعات، نیرو، صنعت، معدن و تجارت، هدف این کارگروه افزایش هماهنگی بین نهادهای دولتی در زمینه‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال است.

در گفتگوی جهانی پیرامون توسعه و استفاده از ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDCs)، بانک مرکزی ایران (CBI) یکی از نقاط کانونی در سال گذشته بوده است.  دولت ایران در سپتامبر 2022، در ابتدا راه اندازی آزمایشی «ریال رمزنگاری» را اعلام کرد که از سال 2018 در حال توسعه بود.بانک مرکزی ایران در ژانویه 2023، اعلام کرد که ریال رمزنگاری مرحله آزمایشی خود را پشت سر گذاشته است و آماده است تا در 7 فوریه راه اندازی شود. CBI در اوایل ماه مارس اعلام کرد که CBDC پس از تکمیل موفقیت آمیز مرحله آزمایشی آزمایش وارد مرحله آزمایشی خود می شود.

علاوه بر «ریال رمزنگاری»، دولت‌های ایران و روسیه بر روی یک استیبل کوین با پشتوانه طلا کار می‌کنند تا از آن برای پرداخت‌های فرامرزی استفاده شود، که می‌تواند تلاشی از سوی دو دولت برای جلوگیری از تأثیر ادامه تحریم های آمریکا و بین المللی باشد.  با توجه به حجم موجود بین مبادلات ایران و روسیه تحریم شده، همکاری در توسعه CBDC بین روسیه و ایران ممکن است خطرات تحریمی را افزایش دهد.

نتیجه گیری

اکوسیستم کریپتو ایران با سرمایه گذاری و پیشرفت قابل توجه در پروژه های رمزنگاری ملی، به روش های منحصر به فردی در حال تکامل است. این پیشرفت‌ها همچنین ممکن است چالش‌هایی برای اتصال و ارتباط با صرافی‌های غربی، کسب‌وکارهای نوظهور کریپتو و دیگران در امور مالی سنتی ایجاد کند. چرا که ایران همچنان در بند تحریم های بین المللی قرار دارد. همین امر موجب شده تا حجم ورودی صرافی های ایرانی افزایش یابد و بسیاری از ایرانی‌ها کار با صرافی ارز دیجیتال وطنی را ترجیح دهند.